Ingemar Stenmark. Alpejski gigant z kraju biegaczy

Jeszcze na początku tego wieku wydawało się, że żaden alpejczyk nie da rady powtórzyć wyczynu wielkiego Szweda, który wygrał zawody alpejskiego Pucharu Świata 86 razy. W ubiegłym sezonie ta sztuka udała się Mikaeli Shiffrin. Ale nie zmienia to faktu, że Szwed to ikona narciarstwa alpejskiego.

– Ingemar Stenmark to synonim ścigania się na nartach alpejskich. To nazwisko znają nawet ci, którzy o narciarstwie nie wiedzą nic, albo bardzo mało. I żadne moje kolejne wygrane zawody tego nie zmienią – mówiła portalowi DW.com Mikaela Shiffrin jeszcze zanim udało jej się pobić rekord Szweda.

Stenmark zostaje bohaterem narodowym

Ingemar Stenmark ścigał się w latach 70. i 80. XX wieku. Zanim się pojawił, Szwedzi pasjonowali się narciarstwem klasycznym. Bieganie na nartach to narodowy sport wszystkich Skandynawów, wielu z nich robi to od dziecka do późnej starości.

Przed Stenmarkiem Szwed stał na podium alpejskiego Pucharu Świata tylko raz, w pierwszym roku jego rozgrywania: 22 stycznia 1967 r. w slalomie w Kitzbühel drugi był Erik Bengt Grahn. Zanim stało się to po raz kolejny, minęło siedem lat. 2 marca 1974 r. trzecie miejsce w gigancie w Voss zajął 18-letni wówczas Ingemar Stenmark. W grudniu tego samego roku odniósł swoje pierwsze zwycięstwo, kilka sezonów później wygrywał już seryjnie. Stenmark startował tylko w gigantach i slalomach. Gdy w Pucharze Świata rozgrywano te konkurencje – w Szwecji tłumy siedziały przy telewizorach lub radioodbiornikach, nawet jeśli wymagało to przerwania lekcji w szkole czy zatrzymania taśmy w fabryce.

Stenmark został bohaterem narodowym. I sprawił, że Szwedzi zaczęli na nartach też zjeżdżać. I się ścigać.

Uzbieranie 86 wygranych zajęło Szwedowi 170 miesięcy i dwa dni (tyle czasu upłynęło od jego pierwszych wygranych zawodów do ostatnich).

Kiedy w marcu 1989 r. ogłosił, że kończy karierę, mało kto wierzył, że jakikolwiek alpejczyk czy jakakolwiek alpejka będzie w stanie mu dorównać.

Słynny Alberto Tomba dobił do 50 wygranych. Niezniszczalny Hermann Maier – do 56. Szalony Bode Miller, może najbardziej znany alpejczyk – doczłapał się zaledwie do 33. A alpejski geniusz Marcel Hirscher zakończył karierę z 67 wygranymi na koncie.

Pierwszą, której mogło się udać pokonanie Szweda, była Lindsey Vonn. Amerykanka dobiła do 82 wygranych (to rekord damski). Musiała się poddać z powodu zdrowia.

Ukradzione kule Ingemara Stenmarka

Po tym, gdy Mikaela Shiffrin pobiła rekord Stenmarka, zaczęła się dyskusja o tym, kto jest najlepszym alpejczykiem wszech czasów. Ale odpowiedzi na to nikt nie ma i mieć nie będzie. Narciarstwo alpejskie przez sto lat bardzo się zmieniało. Nowe dyscypliny, nowe zasady.

Ale jedno jest pewne: Stenmark to jedyny taki alpejczyk w historii, z powodu którego FIS zmienił zasady gry. Jego dominacja w slalomie i gigancie w drugiej połowie lat 70. XX wieku była tak porażająca, że działacze uznali, że rywalizacja jest nudna, a konkurenci Szweda tracą motywację. I w sezonie 1977/78 uchwalili, że do końcowej kwalifikacji liczyć się mają tylko po trzy najlepsze wyniki z każdej konkurencji. Gdyby Stenmark miał walczyć tylko o wielką kulę, po trzech wygranych przez niego slalomach i gigantach powinien przestać się ścigać. Bo reszta z jego wyników i tak w klasyfikacji generalnej się nie liczyła. Wtedy jednak Szweda nie udało się zatrzymać i wywalczył swoją trzecią – i jak się okazało ostatnią – wielką kulę. Ale już w następnym sezonie, pomimo 13 wygranych zawodów, w „generalce” był dopiero piąty.

Nowe zasady – wg których liczą się wszystkie wywalczone punkty – wprowadzono w roku 1992. Gdyby obowiązywały w czasach, gdy ścigał się Stenmark, wielkich kul miałby w dorobku sześć. Mniej (o dwie) tylko niż najlepszy w tej klasyfikacji Marcel Hirscher, który zdominował alpejskie zmagania w latach 2011-2019.

Anna Kwiatkowska